Dit artikel is eerder verschenen in Delta.

In Memoriam: prof.dr.ir. Theo Bogaerts (1934-2017)

Universiteitshistoricus Abel Streefland reflecteert op het verleden. Deze maand schreef hij een In Memoriam over hoogleraar geodesie Theo Bogaerts, die vorige maand overleed.

Theo Bogaerts was een van de belangrijkste hoogleraren in de geodesie van deze universiteit. Al op tienjarige leeftijd las hij een boek van Jules Verne over graadmeting. Vanaf dat moment wist hij wat hij wilde worden en was hij verknocht aan het onderzoek en het avontuur van de landmeter. Nadat hij in 1952 zijn HBS-B-diploma had gehaald, kreeg hij een baantje bij de Koninklijke Heidemaatschappij. In die hoedanigheid werd hij in februari 1953 naar het door de Watersnoodramp getroffen gebied gestuurd. De Heidemaatschappij bedankte hem hiervoor door hem een interne landmeetkundige opleiding aan te bieden.

In 1956 kwam hij naar Delft voor de opleiding tot geodetisch ingenieur. Hij herinnerde zich: “Tot die tijd had ik het landmeten gezien als een ambacht, nu verwachtte ik de wetenschappelijke kant te zien. Dat viel tegen. De ingenieursopleiding was nog maar pas in 1948 gestart en had nog alle trekken van een beroepsopleiding.” De opleiding bevond zich in het Laboratorium voor Geodesie aan de Kanaalweg 4. Dit laboratorium behoorde bij de afdeling Weg- en Waterbouwkunde van de TH Delft. Tot 1986 was de TU Delft een Technische Hogeschool, met in plaats van faculteiten ‘afdelingen’. Na zijn afstuderen bleef Bogaerts werkzaam bij de onderafdeling voor Geodesie. In 1969 promoveerde hij op een onderzoek naar wat tegenwoordig een ‘total station’ wordt genoemd. Later werkte hij dit apparaat verder uit tot een iconisch geworden tachymeter.

Het duurde tot 1975, dus 27 jaar later, voordat de onderafdeling voor Geodesie werd gepromoveerd tot afdeling. In 1976 werd Bogaerts hoogleraar in de vastgoedinformatie en in 1978 decaan van de afdeling Geodesie. Als hoogleraar heeft Bogaerts de basis gelegd voor een aantal belangrijke basisregistraties van de digitale overheid, zoals die van het Kadaster en die van adressen en gebouwen. Deze registraties zijn gebaseerd op digitale kaarten.

Update tot faculteit

Toen de Technische Hogeschool werd opgewaardeerd tot Technische Universiteit, werden alle afdelingen omgevormd tot faculteiten. Dit betekende dat ook Geodesie een upgrade kreeg tot faculteit, hoewel bij lange na niet aan de eis werd voldaan dat een faculteit minstens 250 studenten moest hebben. Zelfs de helft werd vaak niet gehaald. Twaalf jaar later werd het aantal van dertien faculteiten teruggebracht tot zes. Geodesie werd weer een afdeling en ging samen met de afdelingen Civiele Techniek en Technische Aardwetenschappen de nieuwe faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) vormen. De loopbaan van Bogaerts eindigde in 2002 als voorzitter van de afdeling Geodesie en vicedecaan van CiTG. Hij was net weg toen de afdeling in 2003 werd opgeheven en gesplitst.

Bogaerts is 83 jaar oud geworden. Hij is 46 jaar lang betrokken geweest bij de Delftse geodesie. Zijn zeer leesbare autobiografie ‘De loopbaan van een zondagskind’ staat op de website van de Stichting de Hollandse Cirkel.